Ik ben niet religieus; ik hang geen religie aan. Ik vond het belangrijk om daarmee te beginnen, want dit blogartikel is persoonlijk en ‘gekleurd’; ik heb hier een mening over, al probeer ik die niemand op te dringen en wil ik dit artikel ‘fact based’ houden. Ik neig zelf het meest naar de agnostische overtuiging.

Minimalisme is een eenvoudige, simpele leefstijl. Lang voordat we het een modern sausje gaven, waren er al minimalisten – ook al noemden zij zichzelf niet zo en blogden ze niet. Ze leefden met minder spullen en schoven het “gewone leven” aan de kant, in plaats van te streven naar meer welvaart, bezit en goederen. Eenvoudig leven was een bewuste keuze.

Daar waren verschillende redenen voor: men deed het vanuit hun spiritualiteit of religie, maar ook vanwege gezondheidsissues, het belang van de werk/gezin balans, en soms vanuit financieel oogpunt. In de jaren ’60 en ’70 waren er socio-politieke statements, protesten tegen het materialisme, de industrialisatie en overmatige consumptie.

Anno nu zie je vaak dat duurzaamheid een drijfveer is voor een minimalistische leefstijl. Een betere wereld begint bij jezelf, dat idee.

Simpel leven voor anderen

Als ik denk aan religie en minimalisten, dan komt de Boeddha als één van de eersten in me op. Sommige mensen zullen Jezus ook noemen als voorbeeld van iemand die er eenvoudig leven op nahield en die zich inzette voor anderen. Zo vroeg hij zijn 12 discipelen (volgelingen): “niets mee te nemen voor hun reis – geen staf, geen brood, geen tas, geen geld in hun gordels – en zelfs geen twee tunieken.”

En ik maar denken dat reizen met mijn rugtas minimalistisch was 😉

“Health is the greatest gift, contentment the greatest wealth.”

Boeddha

In de verdere geschiedenis waren er meerdere opvallende figuren die zeiden dat hun spiritualiteit de deur openzette naar een simpel leven. Zo was er Benedictus van Nursia, de stamvader van de Benedictijner kloosters, waarin alle bezittingen worden gedeeld en men zich gezamenlijk inzet voor de gemeenschap; bij voorkeur met geen tot zeer weinig geld of goederen.

Franciscus van Assisi deed er nog een schepje bovenop; hij legde in 1205 (ten overstaan van de bisschop) zijn kleren aan de voeten van zijn vader, die had ze namelijk gekocht. Hij nam de bijbeltekst: “Als je volmaakt wil zijn: ga heen, verkoop al je eigendom, geef het aan de armen en je zult een schat in de hemelen hebben,” erg letterlijk. Het was voor hem de start van een leven in bewuste armoede, afzondering in de natuur en gebed.

Ook zij die Confucianistische (van Confucius) leerweg aanhangen, kiezen vaak voor een eenvoudig leven. Dit vanuit goed doen voor anderen: één van de zes deugden is menselijkheid, wat wil zeggen dat men bij het maken van iedere beslissing rekening dient te houden met ieder die ermee te maken heeft. Niet slechts het belang van één persoon, familie of zelfs een land wordt gediend. In tijden van klimaatweigerende presidenten een interessante opvatting.

Moderne tijden

Mahatma Gandhi, die verschillende religies mixte, was zo’n beetje de minimalist-onder-de-minimalisten. Het is ongelofelijk hoeveel hij bewerkstelligd heeft in (met!) zijn relatief sobere, eenvoudige leven. Toen hij stierf had hij minder dan 10 bezittingen, waaronder zijn bril, sandalen en een kom om uit te eten. Hij bezat zelfs geen huis.

“You may have occasion to possess or use material things, but the secret of life lies in never missing them.”

Gandhi

Zelf ben ik een paar jaar geleden in Amish country geweest; een groep mensen die in onze huidige tijd materialisme veroordeeld en leeft volgens de “back to basic” gedachte. Ook de Quakers, Shakers en sommige Baptisten leven nog volgens dit uitgangspunt. Eenvoudig leven leert je wat er belangrijk is en geeft je de kans om dagelijks God te dienen. Ik vond het bijzonder om te zien; de keuzes waar deze mensen dagelijks voor staan geven hen ook de drive om steeds weer voor hun geloof en leefwijze te kiezen.

Filosofie

Ik vind het interessant dat iets ‘moderns’ als minimalisme, iets waar ik anno 2019 over blog op mijn laptop en podcasts over luister op mijn mobiel, zoveel roots heeft in de geschiedenis. In religie en spiritualiteit, maar ook in filosofie – iets waar ik persoonlijk meer mee heb.

Zo stelde Epicurus bijvoorbeeld: “…wat nodig is voor geluk, lichamelijke troost en het leven zelf, moet tegen minimale kosten worden gehandhaafd, terwijl alle dingen die verder gaan dan wat nodig is voor deze, moeten worden getemperd door matiging of volledig worden vermeden.”

Chique taal misschien, maar als dat geen minimalistisch gedachtegoed is, dan weet ik het ook niet meer. Het feit dat minimalisme in welke vorm dan ook ouder is dan de weg naar Rome, geeft me een vertrouwd gevoel. Ik ben niet de enige die hier zo overdenkt. Ze blogden misschien niet, ze schreven er wel over.

Ik ben niet de enige bij wie dit resoneert, die gelooft dat de wereld (zowel die van jezelf als die van anderen) beter wordt door deze vorm van zelfbeperking. In een tijd van modern hedonisme, het altijd maar najagen van geluk, hebben-hebben-hebben en all-time-highs ben ik soms een vreemde eend in de bijt.

Och. Dat is dan maar zo.

xAnja

Ps. als je de tijd hebt, is het doorklikken naar de diverse Wikipedia-pagina’s aan te raden.

---

Fotocredits: Mauricio Artieda