Als je het vergelijkt met een waterkoker en een magnetron – waar ik eerder over schreef – dan is leven zonder frituurpan al een heel stuk ‘gewoner’. Niet iedereen heeft zo’n pan in huis, maar er zijn ook mensen die er twee hebben: een gewone frietpan met warmte-element en een hetelucht-friteuse (beter bekend onder de merknaam airfryer). In ons huis staat er echter geen één en dat is een bewuste keuze. Missen we dat? Eten we dan nooit friet? Nee en nee.

Wat ik vooral niet mis, is het schoonmaken van dat ding. Tot ik verhuisde in 2016 hadden we een friteuse in huis, althans: in de winter stond ‘ie in de voorraadkast, in de zomer in de schuur. En ook al was het superhandig om snel een frietje mee te maken, ik was er geen fan van. Hij heeft dan ook één van mijn eerste minimalisatierondes niet overleefd.

Waarvoor gebruik je een frituurpan?

Een reguliere friteuse is een enorm apparaat voor slechts één taak: het sterk verhitten van olie zodat je etenswaren kunt bakken op hoge temperatuur. Dat gaat verder dan alleen de bekende friet en snacks: een frituurpan kun je ook gebruiken voor het maken van fish & chips, gebakken banaan, mie, vis- of garnalenkoekjes, gepaneerde gehakt- of rijstballetjes, krokante kip, tempura-gerechtjes, loempia’s, churros, pasteitjes en bladerdeeghapjes. En natuurlijk: oliebollen en appelbeignets.

Heb je een airfryer, dan kun je meer dan alleen frituren: doordat deze met hetelucht werkt, kun je ook grillen, stomen, poffen of verwarmen, zoals je in een oven kunt doen. Daarin kun je dan weer geen producten klaarmaken met een beslagje, zoals churros, tempura, oliebollen.

Nadelen frituurpan

Ik schreef het hierboven al: het verversen van frituurolie en het schoonmaken van zo’n pan is een rotklusje. Die vette buitenkant, brrr! Hij wordt meestal ook niet echt helemaal schoon in de vaatwasser – als je die hebt – en dan nog zijn er onderdelen die niet in de vaatwasser kunnen. De olie moet apart ingeleverd worden, want: slecht voor het milieu. Daarbij moet je eigenlijk na elke 5 tot 7 keer frituren de olie verversen en de pan schoonmaken. Bij het frituren komen er namelijk kleine deeltjes van de producten in de olie terecht en kunnen er schadelijke stoffen ontstaan (acrylamide en PAKS). Voor je gezondheid is regelmatig de pan schoonmaken dus echt van belang.

Over gezondheid gesproken… een ander nadeel van de frituur is het frituren zelf. Absoluut niet de gezondste manier van voedsel bereiden, dat weten we allemaal. Een gefrituurd stukje aardappel heeft dubbel zoveel calorieën als een gekookt stukje aardappel, en dan is er nog het vet en het zout wat erbij komt. Wat dat betreft is de airfryer een beter alternatief: dat scheelt absoluut in de calorieën. Maar niet in het zout en ook in de airfryer gaat natuurlijk wat olie. Een eigen friteuse hebben zorgt er waarschijnlijk ook voor dat je vaker friet en (toch niet echt gezonde) snacks eet.

Daarnaast is het wéér een apparaat wat je moet aanschaffen en onderhouden. Wat gerecycled moet worden als het stuk is. Het is ook geen klein apparaat, je moet er maar net plek voor hebben. Zowel de airfryer als de oldskool frituurpan kunnen walmen en stinken. Sommige airfryers maken best veel geluid en de bereiding duurt langer dan in een frituurpan.

Een laatste minpunt is dat beide apparaten een relatief hoog elektriciteitsverbruik hebben voor een keukenapparaat.

Alternatieven voor de frituurpan

Oké, geen frituurpan voor ons dus. Maar wat dan wel, want een frietje op z’n tijd is hartstikke lekker. En een kroketje op brood ook. Wat kan dan als alternatief dienen?

• Oven: er is tegenwoordig ovenfriet en er zijn ovensnacks. Die overigens zeker niet gezonder zijn dan hun frituurbroertjes en -zusjes. En de smaak is meestal niet hetzelfde; echt goed krokant krijgen uit de oven is lastig.

• Gietijzeren pan / metalen wok: in Azië zie je ze nog wel ‘ns frituren in zo’n grote metalen wok. In de meeste Nederlandse huishoudens vinden we de gietijzeren braadpan. Beide kunnen prima gebruikt worden om te frituren: verwarm een laagje van een paar centimeter arachideolie (dat is de meest stabiele olie) in de wok. Een kookthermometer is dan handig: dan kun je meten hoe warm de olie is. Verwarm niet hoger dan 180*C. Gebruik je een wok: zorg dan dat ‘ie heel stevig staat op een speciale wokpit of wokring; je wilt natuurlijk niet dat de pan met olie omvalt! Heel af en toe frituur ik in mijn BK braadpan. Een gietijzeren pan heeft in principe de voorkeur omdat hij de warmte goed vast kan houden.

• Snackbar (frituur): de waarheid gebiedt me te zeggen dat de frietjes in Casa Dutchie vooral van de patatzaak komen (voor de Rotterdammers: een Brammetje!). Geen gedoe, geen stank, weinig opruimen en altijd lekker krokant. En je steunt er je lokale ondernemers mee, ook niet onbelangrijk, zeker niet in deze tijden.

Mocht je besluiten om je airfryer of friteuse weg te doen, doe dit dan op een duurzame manier. Als hij nog goed is, kun je ‘m doneren of verkopen. Is de friteuse kapot, dan moet hij ingeleverd worden bij de milieustraat.

Heb jij een frituurpan in huis of heb je ‘m ook weggedaan? Of ben je groot fan van een hetelucht-friteuse? Leuk om jouw ervaringen te lezen!

xAnja

Gerelateerd:

• Hoe bevalt leven zonder magnetron?
• Hoe bevalt leven zonder waterkoker?

Fotocredits: JC Gellidon